Kostik soda, dünya çapında birçok sektörde kullanılan önemli bir kimyasal maddedir. 2022 yılında dünya çapında toplam kostik soda üretimi 98 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Dünya genelindeki kostik soda üretim kapasitesinin büyük bir kısmı Asya-Pasifik bölgesinde bulunmaktadır. Çin, dünya genelinde en büyük kostik soda üreticisidir ve 2020 yılında ülkenin toplam üretimi 34 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Japonya, Hindistan ve Güney Kore, dünya genelinde diğer önemli kostik soda üreticileridir.
Kostik soda piyasası, kullanım alanlarının genişliği ve sürekli artan talep nedeniyle büyümektedir. Özellikle su arıtımı, kağıt ve selüloz, deterjanlar, tekstil ve cam endüstrilerinde kullanımı yaygındır. Küresel olarak, kostik soda tüketimi 2020 yılında yaklaşık 76 milyon tona ulaşmıştır. Kostik soda piyasasındaki büyüme, gıda endüstrisi ve petrol rafinerileri gibi diğer sektörlerin de kullanımına bağlı olarak devam etmektedir.
Kostik soda fiyatları, arz ve talep faktörleriyle yakından ilişkilidir. 2020 yılında, küresel pandemi nedeniyle kostik soda fiyatları düşük seviyelerde kalmıştır. Ancak, pandeminin etkilerinin hafiflemesiyle birlikte kostik soda fiyatları yeniden artmaya başlamıştır. 2023 yılında ise, dünya genelinde ortalama kostik soda fiyatları 400-800 dolar/ton civarında seyretmektedir.
Yukarıda da belirtildiği gibi, kostik soda üretimi ve tüketimi dünya genelinde giderek artmaktadır. 2020 yılı itibarı ile küresel kostik soda üretimi yaklaşık 75 milyon ton seviyesinde iken, 2022 senesinde neredeyse 100 milyon tona ulaşmıştır. Bu rakamın 2025 yılına kadar yıllık yüzde 3 ila yüzde 4 arasında bir büyüme oranıyla artması beklenmektedir.
Kullanım alanların çeşitliliğinden de kaynaklı, dünya genelindeki kostik soda ihracatı ve ithalatı oldukça hareketlidir. 2022 yılında, dünya genelindeki kostik soda ticaret hacmi yaklaşık olarak 40 milyar ABD doları seviyesindeydi.
Kostik soda üretiminin en büyük ülkeleri arasında ABD, Çin, Rusya, Hindistan ve Avrupa ülkeleri bulunmaktadır. 2020 yılında, dünya genelindeki kostik soda üretiminin yaklaşık yüzde 34’ü Asya-Pasifik bölgesinde, yüzde 31’i Avrupa’da ve yüzde 19’u Kuzey Amerika'da gerçekleştirilmiştir.
Kostik soda üreticileri arasında, Dow Chemical, Olin Corporation, Occidental Petroleum Corporation, Tata Chemicals ve Formosa Plastics Corporation gibi birçok küresel şirket bulunmaktadır. Bu şirketler, kostik soda üretimindeki teknolojik gelişmeleri takip ederek, maliyetleri düşürmek ve verimliliği artırmak için sürekli olarak yatırım yapmaktadırlar.
Kostik soda, farklı sektörlerde farklı amaçlar için kullanılmaktadır, örneğin kimya endüstrisinde asit nötralizasyonu ve üretim süreçlerinin katalizörü olarak, petrol endüstrisinde rafinasyon işlemleri için, kağıt ve selüloz endüstrisinde selüloz hamuru üretiminde, cam endüstrisinde cam üretiminde, deterjan endüstrisinde temizlik maddelerinin üretiminde, gıda endüstrisinde gıda katkı maddesi olarak ve tekstil endüstrisinde kumaşların ağartılması ve boyanması için kullanılmaktadır.
Nurmurat Mommayev,
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Doktora Adayı, İstanbul, Türkiye
