Avrupa Bölgesinde Yüksek Eğitim Niteliklerinin Tanınmasına İlişkin Sözleşme (Lisbon Recognition Convention), yüksek öğretim diploması ve sertifikalarının üye ülkeler arasında tanınmasını ve karşılıklı olarak kabul edilmesini sağlamayı amaçlamaktadır. 1997 yılında Lizbon’da imzalanan bu Sözleşme, Avrupa Konseyi tarafından UNESCO ile işbirliği içerisinde geliştirilmiş uluslararası bir anlaşmadır. Sözleşme, devletler için birçok avantajı sağlamaktadır:
İşgücü hareketliliği: Sözleşme, üye ülkeler arasındaki yüksek öğretim niteliklerinin tanınması sayesinde, işgücü hareketliliğini kolaylaştırır. Bu da işverenlerin, iş arayanların niteliklerini tanıyarak, daha iyi adaylar seçmelerini ve yüksek öğrenim diploması sahiplerinin iş bulmalarını kolaylaştırır.
Eğitim fırsatları: Sözleşme, üye ülkelerdeki öğrencilerin eğitim fırsatlarını arttırır. Öğrenciler, başka bir ülkede aldıkları eğitim sonrasında ülkelerine döndüklerinde diplomalarının tanınması sayesinde daha fazla iş fırsatına sahip olabilirler.
Yüksek öğrenim kurumları da bu Sözleşme sayesinde uluslararası alanda daha fazla tanınabilirler. Bu durum, üniversitelerin dünya çapında prestijlerinin artması ve uluslararası öğrenci sayılarının artmasıyla sonuçlanabilir.
Ayrıca, üye ülkeler arasındaki yüksek öğrenim niteliklerinin karşılıklı olarak tanınması sayesinde, öğrencilerin aldıkları eğitimlerin kalitesi de artabilir. Bu da, yüksek öğrenim kurumlarının standartlarını yükseltmeleri için bir teşvik oluşturabilir.
Sözleşme ayrıca, üye ülkeler arasındaki kültürel ve akademik alışverişin artmasına da yardımcı olur. Öğrenciler, başka ülkelerde eğitim alarak yeni kültürlerle tanışabilir ve uluslararası öğrenci topluluğu içinde yer alabilirler. Bu da, kültürel anlayışın artmasına ve uluslararası işbirliği ve diyalogun gelişmesine katkı sağlayabilir.
Sonuç olarak, Avrupa Bölgesinde Yüksek Eğitim Niteliklerinin Tanınmasına İlişkin Sözleşme, üye ülkeler arasında yüksek öğrenim niteliklerinin tanınmasını ve karşılıklı olarak kabul edilmesini sağlayarak, işgücü hareketliliğini kolaylaştırır, eğitim fırsatlarını artırır, yüksek öğrenim kurumlarının prestijini yükseltir ve kültürel ve akademik alışverişi artırır.
Türkmenistan, söz konusu Sözleşme’ye Kasım 2022’de katıldı. Türkmenistan’ın bu Sözleşme'ye katılmasıyla birlikte, Avrupa bölgesinde eğitim alan kişiler Milli eğitim sistemi çerçevesinde bilimsel çalışmalarını devam ettirme fırsatı yakaladılar.
Nurmurat Mommayev,
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Doktora Adayı, İstanbul, Türkiye
