Günümüzde, çevreye duyarlılık ve sürdürülebilirlik artık sadece moda değil, aynı zamanda kaçınılmaz bir zorunluluk haline geldi. İklim değişikliği ile mücadele etmek ve doğal kaynakları korumak, dünya genelinde ülkelerin öncelikleri arasına girdi. Ancak, ekonomik büyüme ile karbon emisyonları arasındaki tarihsel bağlantıyı göz önüne aldığımızda, bu iki hedefin çatıştığı bir dönemdeyiz gibi görünebilir. Neyse ki, bazı ülkeler yeşil dönüşümü başararak bu dengeyi kuruyorlar.
1980'lerde, enerji ihtiyaçları arttıkça birçok ülke karbon emisyonlarını arttırıyordu. Ancak, nükleer enerjiye yapılan yatırımlar ve daha temiz enerji kaynaklarına geçiş, bu negatif eğilimi değiştirmeye başladı. İşte bu noktada, bazı ülkeler ekonomik büyüme ile çevre koruma hedeflerini bir arada başarmayı başardılar.
Yeşil dönüşümün başarılı örneklerinden biri, çevreye duyarlı teknolojilerin ve enerji kaynaklarının teşvik edildiği Almanya’dır. Almanya, yenilenebilir enerjiye yatırım yaparak hem ekonomisini büyüttü hem de karbon emisyonlarını azalttı. Bu durum, diğer ülkelere ilham veren bir model haline geldi.
Bir diğer örnek ise İsveç’tir. İsveç, atık yönetimi ve geri dönüşüm konusundaki başarısıyla çevreye duyarlı bir yaklaşım benimseyerek hem ekonomisini güçlendirdi hem de çevre kirliliğini azalttı. İsveç, çöpünü enerji üretiminde kullanarak sürdürülebilir bir enerji kaynağı elde etti.
Ayrıca, Çin'in yeşil teknolojilerdeki büyümesi ve sürdürülebilir ulaşım sistemlerine yaptığı yatırımlar da bu başarılı örnekler arasında sayılabilir. Çin, karbon emisyonlarını azaltarak büyük bir nüfusu sürdürülebilir bir geleceğe taşımayı hedefliyor.
Türkmenistan da çevrenin korunması, metan emisyonlarının azaltılması konusunda gerekli tüm tedbirleri almaktadır. Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov, Kasım 2021’de Glasgow’da düzenlenen BM COP26 Zirvesi’nde yaptığı konuşmada,’’ Türkmenistan, çevre sorunlarını ele almaya, özellikle de petrol ve doğalgaz sahalarının geliştirilmesi sırasında metan ve ilgili gaz emisyonlarının azaltılmasına özel önem vermektedir. Türkmenistan, 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarında sıfır büyüme elde etmeyi ve uzun vadede hem kendi mali kaynakları hem de uluslararası kuruluşların teknik ve mali desteği ile emisyonları her yıl önemli ölçüde azaltmayı planlıyor.’’ diye kaydetti.
Bu yılın 26 Eylül tarihinde Tokyo’da Orta Asya+Japonya Diyaloğu çerçevesinde Bakanlar düzeyinde gerçekleştirilen ekonomi ve enerji müzakereleri sırasında Türkmenistan tarafı, ‘yeşil’ enerjiye geçiş ve metan emisyonlarının azaltılmasına yönelik uygulanması planlanan projeleri tanıtarak, bu projelerin hayata geçirilmesinde Japonya tarafının deneyimlerini incelemeye ve bu alanda işbirliği yapmaya hazır olduğunu açıkladı.
Böylece Türkmenistan, Milli ekonomisini ‘yeşil’ kalkınma yolu ile geliştirmek için bu alanda gelişmiş ülkelerle işbirliğini sürekli olarak genişletmektedir.
Nurmurat Mommayev,
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Doktora Adayı, İstanbul, Türkiye
