Meyve ağaçlarından bol ve kaliteli mahsul hasat edebilmek için ağaçlardaki başlıca zararlılar ve yabancı otlarla mücadele etmek adına düzenli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Bu tedbirler zamanında alınmadığı takdirde ortalama yüzde 35-40 oranında mahsul kaybı yaşanmaktadır ve ürünün kalitesi düşmektedir.
Meyve ağaçlarından kaliteli bir hasat elde etmek amacıyla her yıl agroteknik ve mekanik önlemler alınmalıdır. Bunlar arasında budama, kesme, bahçeye doğru şekil verme, dalları inceltme gibi işlemler büyük önem taşıyor. Bu mekanik önlemler hava sıcaklığının 5-6 derecenin üzerine çıktığı durumlarda gerçekleştirilir.
Meyve ağaçlarına aralık-ocak aylarında yeterli miktarda su verilmemişse, şubat ayında hektar başına en az bir kere 2 bin metreküp su verilmesi önemlidir. 3-4 gün süreyle sulama işlemleri yapılarak, ağaçların kökleri (2 metre derinliğe kadar) tamamen nemlendirilir. Kış aylarında sulama kurallara uygun yapılırsa, ağaçların büyüme döneminde sulama iki defaya kadar indirilir.
Meyve ağaçlarının coğrafi konumuna göre ocak ayında başlatılan şekillendirme, kesme ve seyreltme işlemleri şubat ayında da sürdürülüyor. Elma, armut, ayva, kayısı, vişne ve erik gibi yaygın ağaç türlerine katmanlı bir şekil, şeftali ağacına ise goble veya değişik doruk dallı şekil verilir.
Meyve ağaçları meyve vermeye başladığında türlerine göre 8-10 yıla kadar kesim işlemleri yapılmaktadır. Budama sırasında gölge veren genç dallar kesilir, ayrı ayrı büyüyerek yenilenen uzun dallar kısaltılır ve bu dallar meyve veren dallar haline gelir. Güçlü dallanan türlerin ve meyve veren ağaçların dalları budanarak seyreltilir.
Çekirdekli meyve ağaçlarının şekillendirilmesi, seyreltilmesi ve budaması tamamlandıktan sonra sıra tohumlu meyve ağaçlarına geçiyor. Burada öncelikle kayısı, erik, vişne, kiraz, şeftali gibi ağaçlara bakım yapılır. Şubat ayının sonunda, mart ayının başında meyve ağaçlarının gövdeleri kireçlenir. Bunun için 2 kilo kireç ve 1,5 kilo kil 10 litre su ile karıştırılarak, çözelti hazırlanır ve ağaçların gövdelerine sürülür.
Meyve ağaçları kesilip şekillendirildikten sonra, hava sıcaklığı 5 derece iken meyve ağaçlarında bağ yaprak uyuzu zararlılarına, monilya hastalığına karşı yüzde 3’lük bordo sıvısı ya da yüzde 5’lik kükürt-kireç çözeltisi ile 2 kez (10-12 gün aralıklarla) ilaçlama yapılmalıdır.
Bu tür önlemlerin zamanında ve kaliteli bir şekilde uygulanması, meyve ağaçlarından bol hasat elde etmenin temelini oluşturuyor.
Türkmenistan Tarım Enstitüsü Öğretim Üyesi Yusup Hekimov'un Bereketli Toprak gazetesinde 20 Aralık 2023'te yayınlanan makalesi
