Türkmenistan’ın ‘’Vergiye İlişkin’’ Kanunu'nun 98 ve 99. Maddeleri uyarınca, Türkmenistan topraklarında vergi mükellefleri tarafından gerçekleştirilen vergiye tabi işlemler, katma değer vergisinin matrahıdır.
Aşağıdaki işlemler vergiye tabi işlemler olarak kabul edilir:
- Malların satışı, işlerin yapılması, hizmetlerin sunulması ve mülkiyet haklarının devri;
- Kendi ihtiyaçları için inşaat ve montaj işleri yapmak;
- Yukarıdakiler yalnızca satın alınan veya üretilen ekipmanın kurulumu ve (veya) onarımını içermez;
- Malların çalınması veya zarar görmesi nedeniyle tarafların uğradığı zararların tazmini ve sigorta tazminatları;
- Eğer ilgili giderler kar (gelir) vergisinin hesaplanmasında kabul edilen kesintilere dahil değilse (fazla kullanım ücretleri dahil) malların kendi tüketimi için sunulması, malların kullanımı, işlerin ve hizmetlerin ifası.
Aşağıdakiler vergiye tabi işlemler olarak kabul edilmez:
a) İşlemlerin nümismatik amacı taşımadığı hallerde, Türkmenistan Merkez Bankası talimati ile tüzel kişi tarfından düzenlenen paranın satışı ile ilgili olmaması halinde, paranın depolanması ve tahsili için hizmet olmadığı hallerde, Kanuni ödeme aracı olan döviz, para, banknotların tedavülü;
b) Kıymetli evrak dolaşımı (işletmeye hisseli katılım hakkı hariç), onlar ile ilgili aracılık hizmetleri hariç; kredi vermek ve kredilerden faiz almak;
c) Aşağıdakilerin ücretsiz temini:
- Tüzel kişiliğin yeniden düzenlenmesi durumunda, yasal halefine (hukuki halefleri), bu tüzel kişiliğin sabit varlıklarını, maddi olmayan varlıklarına ve (veya) diğer varlıklarını;
- Devlet yönetimi, yürütme gücünün yerel ve yerel özyönetim organlarının takdirine bağlı olarak sosyal ve endüstriyel tesisler (konut, eğlence tesisleri, fabrikalar ve diğer benzer tesisler);
- Hayır kurumları tarafından mal sağlandığında (işler ve hizmetler ücretsiz yapıldığında);
d) Mülkiyet bölünmesi durumunda:
- Devlet veya yerel özyönetim organları tarafından devlet veya kamu ihtiyaçları için veya arazinin, kültürel değerlerin olması gerektiği gibi kullanılmaması nedeniyle edinimine konu olan arazide bulunan mülk;
- Miras kalan malın mülkiyet hakkının devlete mecburi devrinde, devlete veya başkasına devredilmesi ile sahipsiz klan mal veya hazinelerin devlet tarafından kabul edilmesi;
e) Yabancı devletler veya uluslararası kuruluşlar veya kişiler tarafından Türkmenistan'a sağlanan uluslararası insani, mali ve teknik yardım ve krediler programları ve projeleri çerçevesinde mal satışı, işlerin yürütülmesi, hizmet sunumu. Belirtilenler aşağıdakiler için geçerlidir:
- Yabancı devletlerin, uluslararası kuruluşların veya bireylerin bu tür mal (iş, hizmet) satışını gerçekleştirmeye yetkili kişiler;
- Bu tür yardım ve kredilerin alıcısı olarak belirlenen taraflara;
- Ödemesi belirtilen fonlar temelinde gerçekleştirilen, yukarıda belirtilen yetkili taraflarla ve bu tür yardım ve kredilerilerin alıcıları ile sözleşme kapsamında gönderici (icracılar, hizmet sağlayıcılar) taraflara;
ä) Kar amacı gütmeyen tüzel kişiler tarafından kar amacı gütmeyen amaçlarla malların satışı, işlerin yapılması, hizmetlerin sunulması;
f) Belirtilen işleri yapma yükümlülüğü (hizmet sunumu) Türkmenistan mevzuatı ile belirlenmişse, verilen belirli görevlerin yerine getirilmesi kapsamında devlet makamları, yerel ve yerel özyönetim organlarının işleri (hizmetleri) gerçekleştirmeleri. Yukarıda belirtilenler, özellikle Devlet İtfaiye Teşkilatı hizmetlerini, gümrük hizmetlerini, malları (işler, hizmetler) belgelendirme hizmetlerini ve diğer benzer faaliyet ve hizmetleri içerir;
g) Malların (işler, hizmetler) satış sözleşmesinden doğan taleplere ilişkin hakların öncelikli olarak verilmesi veya belirtilen taleplerin yasaya uygun olarak başka bir tarafa devredilmesi;
h) Diğer tüzel kişilerin ve şirketlerin sabit sermayesine katkı olarak mülkiyet devri;
i) Kamu idareleri tarafından akdedilen dış ticaret anlaşmaları kapsamında satın alınan malların kâr amacı gütmemek koşulu ile kendine bağlı kurum ve teşebbüslere satışı.
j) Yük vagonlarının, konteynerlerin ortak kullanımına ve hizmetlerin uygulanmasına ilişkin uluslararası anlaşmalar çerçevesinde işlerin yerine getirilmesi, hizmetlerin sağlanması.
Türkmenistan’ın ‘’Vergiye İlişkin’’ Kanunu'nun amaçları doğrultusunda satılan veya satılması amaçlanan mülk, emtia olarak kabul edilir. Elektrik ve ısı enerjisi, doğalgaz ve su emtia olarak kabul edilir.
Kaynak: Türkmenistan'ın ''Vergiye İlişkin'' Kanunu
