Pamuk yağı, dünya genelinde birçok endüstride yaygın olarak kullanılan bir yağdır. Bu endüstriler arasında gıda, hayvancılık ve tekstil sektörleri yer alır. Pamuk yağı, gıda endüstrisinde birçok ürünün yapımında kullanılan önemli bir malzemedir. Örneğin, margarin, bisküvi, şekerleme, cips, soslarda ve diğer yiyeceklerin yapımında sıklıkla kullanılır. Ayrıca hayvancılık, tekstil endüstrisi ve diğer endüstrilerde de yaygın olarak kullanılmaktadır.
Dünya genelinde pamuk yağı üretimi ve tüketimi büyük ölçüde değişkenlik gösterir. Özellikle Asya ülkeleri (özellikle Hindistan ve Çin), dünya genelinde en büyük pamuk yağı üreticileri ve tüketicileri arasında yer alırken, Avrupa ve Kuzey Amerika'da daha az pamuk yağı tüketilmektedir.
Dünya genelinde pamuk yağı piyasası, üretim miktarları, fiyatlar, tüketici tercihleri, endüstri trendleri ve ekonomik koşullar gibi birçok faktöre bağlıdır. Ancak, pamuk yağı endüstrisinin büyük bir potansiyele sahip olduğu ve gelecekte de büyümeye devam edeceği öngörülmektedir.
Pamuk yağı endüstrisi hakkında birçok rapor ve analiz de mevcuttur. Bu raporlar, sektörün üretim, tüketim, fiyatlar, pazar payı, trendler, büyüme potansiyeli gibi birçok konuda bilgi sağlar. Örneğin 360 Research Reports'un "Global Cottonseed Oil Industry Research Report Competitive Landscape, Market Size and Trends 2021-2027" başlıklı raporunda, 2021-2027 yılları arasında dünya pamuk yağı pazarının yüzde 4,1 oranında bir büyüme göstereceği öngörülmektedir. Rapor ayrıca, pamuk yağı endüstrisindeki büyümenin, Asya-Pasifik bölgesindeki artan tüketimle destekleneceğini belirtmektedir.
Yine, ABD Tarım Bakanlığı tarafından hazırlanan "Oilseeds: World Markets and Trade" raporu, dünya çapındaki pamuk yağı üretimi, tüketimi ve ticareti hakkında detaylı bir analiz sunmaktadır. Raporda, Hindistan, Çin ve ABD'nin dünya pamuk yağı üretiminde önde gelen ülkeler olduğu belirtilmektedir.
Küresel pamuk yağı üretimi son yıllarda artmakta olup, 2021-2022 döneminde 4,97 milyon ton yağ üretilmiştir. 2022-2023 yılında ise 5,02 milyon ton üretileceği tahmin edilmektedir. Ayrıca 2020 yılında Hindistan, dünya pamuk yağı üretiminin yaklaşık yüzde 28'ini, yani toplam 8,2 milyon tonunu üretti. Çin, 2020 yılında 2,7 milyon ton pamuk yağı üreterek, dünya üretiminin yüzde 11,5'ini gerçekleştirdi.
Pamuk yağı fiyatları ise, dünya pamuk üretimindeki değişiklikler, küresel ekonomik koşullar, talep ve arz dengesi gibi faktörlere bağlı olarak değişebilmektedir. Örneğin, 2020 yılında, dünya genelindeki pamuk yağı fiyatları, COVID-19 pandemisi nedeniyle düşük seviyelerde seyretmiştir. Ancak, 2021 yılında pamuk yağı fiyatları artış eğilimi göstermiştir.
Pamuk yağı fiyatları da, dünya genelindeki üretim ve tüketim miktarlarına bağlı olarak değişkenlik gösterir. 2023 yılı itibariyle, pamuk yağı fiyatları kilogram başına ortalama 1,20 ABD doları civarındadır. Bu fiyatlar, tüketicilerin tercihlerine ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Türkmenistan da pamuk yağı endüstrisinde önemli bir yere sahip olan ülkeler arasındadır. Türkmenistan, pamuk tarımı için geniş alanlara sahip olması, ülkede pamuk yağı üretimi için geniş fırsatlar sunmaktadır.
Türkmenistan'ın pamuk yağı endüstrisi, dünya piyasasındaki yerini arttırmak için yoğun çaba sarf etmektedir. Ülke, pamuk yağı ihracatını artırmak ve ürün kalitesini yükseltmek için yatırımlar yapmaktadır. Ayrıca Türkmenistan’ın pamuk yağı endüstrisi, modern teknolojileri kullanarak üretim sürecini iyileştirmeye çalışmaktadır.
Nurmurat Mommayev,
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Doktora Adayı, İstanbul, Türkiye
