Yapay Zeka, en kısa açıklama ile insan beyninin ve düşünme sisteminin kopya edilmesi olarak tanımlanabilir. Tanımı biraz daha sade bir şekilde yapmak gerekirse, Yapay Zeka bir bilgisayar programını insan gibi düşünebilecek hale getirilmesidir.
Günümüzde konuşulan terimler olan “Yapay Zeka”, “Endüstri 4.0”, “Şeylerin İnterneti”, “Siber Fiziksel Sistemler”, ve “Hizmetlerin İnterneti” vs gibi kavramlar gözle görebileceğimiz şekilde hayatın her alanını etkilemektedir. Dünya Ekonomik Forumu Başkanı Klaus Schwab, Yapay Zeka’nın 4. Sanayi Devrimi olarak isimlendirdiği durumun merkezinde yer alacağını savunmaktadır.
Ekonomide Yapay Zeka daha da önemli bir yer tutmaya başlamıştır. PricewaterhouseCoopers (PwC) şirketinin yaptığı araştırma, Yapay Zeka’nın 2030 yılına kadar küresel ekonomide öneminin artacağını ortaya koymaktadır. Buna göre Yapay Zeka küresel GSYİH’nın yaklaşık yüzde 14’e kadar arttıracaktır. Yani yaklaşık olarak 15,7 trilyon ABD doları tutarında bir artış sağlanacağını iddia ediyor. Accenture şirketi tarafından 2016 senesinde başlatılan ve 12 gelişmiş ekonomiyi kapsayan bir başka araştırma ise, 2035 yılına kadar Yapay Zeka’nın yıllık küresel ekonomik büyüme oranlarını ikiye katlayabileceğini tahmin ediyor.
Yapay Zeka’dan en büyük ekonomik kazançlar, Çin'de (2030'da GSYİH'de yüzde 26’lık bir artış) ve Kuzey Amerika'da (yüzde 14,5’lik bir artış) olacak, bu da toplam 10,7 trilyon ABD dolarına eşdeğerdir ve küresel ekonomik etkinin neredeyse yüzde 70'ini oluşturacaktır.
İş dünyasından birçok kişi Yapay Zeka tabanlı teknolojileri kullanımının gelecek dönemde başarılı olmak için önemli bir gereksinim olacağını belirtmektedirler. Yine Yapay Zeka kullanımı ile rekabet halinde bulundukları firmalara karşı da üstünlük sağlayacağı kanısı hakimdir. İşletmelerde Yapay Zeka kullanmasını kararlılıkla sürdüren yöneticilere sahip şirketler veremlilik artışı ile kar maksimizasyonu sağlamaktadırlar. Bu sonuçlar yapay zekâ teknolojisinin iş dünyası tarafından öneminin kavrandığının bir göstergesi olarak değerlendirilebilir. “Endüstri 4.0” olarak isimlendirilen ve üretimde insan emeğini azaltarak, ucuz emek gücü ile rekabet eden işletmelerde, fiziksel dünya ile sanal ortamı sensörler ve internet aracılığı ile birbirine bağlayan siber-fiziksel sistemlerde Yapay Zeka teknolojisi önemli bir rol üstleniyor. Bu sistemlerde tedarik zincirinden üretime, hatta üretim sonrası müşterinin son tüketim aşamasına kadar olan süreçler anbean takip edilmesi mümkündür.
Dış ticaret alanında da Yapay Zeka uygulamaları birçok kolaylığı sağlamaktadır. Ürünlerin üretiminden gümrük süreçlerine kadar olan aşamalarda Yapay Zeka uygulamaları önemli faydalar sağlamaktadır. Hem maliyetleri azalmada hem de zaman kaybının minimize edilmesi ile fayda göründüğünden daha fazla olabilmektedir.
E-ticaret alanı da Yapay Zeka teknolojisinin yoğun olarak kullanıldığı alanların başında gelmektedir. Burada müşterilerine daha iyi deneyim sunan işletmeler yapay zekayı kullanarak, internet sitelerinde yaratıcı çözümler üretilebilmektedirler. Yapay Zeka ile güçlendirilmiş endüstriyel üretim, lojistik ve tedarik zincirleri, işletmelerin uluslararası alanda daha rekabetçi olmasını mümkün kılıyor ve bu sayede firmalar ihracatlarını arttırma fırsatı yakalamaktadırlar.
Nurmurat Mommayev,
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Doktora Adayı, İstanbul, Türkiye
