Tarımın modernize edilmesi ve verimliliğinin arttırılması konusu, tüm ülkelerin üzerinde dikkatle durduğu konulardan biridir. Bu hedefleri gerçekleştirirken, verimliliğinin ve çevrenin sürdürülebilirliği sağlanmaya çalışılmaktadır. Yani hem verimliliğin arttırılması hem de ekolojik zararların önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Böylece tarımın sürdürülebilirliği sağlanmaktadır. Burada teknolojinin kullanılması önem arz etmektedir. Tarımda daha fazla sürdürülebilirlik, daha fazla verimlilik ve üretkenlik ile paralel olarak gerçekleşir. Bu anlamda, hassas tarımsal teknoloji (Ag-Tech), otomasyon kullanımı, insansız hava araçları veya gerçek zamanlı sensör verileri aracılığıyla tarımsal teknoloji inovasyonun temel itici güçlerinden biri haline gelecektir.
Bir endüstri olarak tarım, halihazırda büyüyen bir beceri açığı şeklinde önemli zorluklarla karşı karşıyadır. Yapay zeka ve otomasyon kullanımı, bu açığı kapatma potansiyeline sahiptir ve çiftçilerin daha önemli görevlere ve arazi yönetimine odaklanmasına olanak tanır. Tarım kendi dünyası içinde her an milyonlarca veri oluşturabilen bir üretim şeklidir. Bu verilerin en önemli özelliği anlık olup bulunduğu alana, bölüme ve sisteme özeldir. Tarımsal teknoloji, bitkisel üretim ve hayvansal üretimde verilerin toplanması ve ilgili alanda uzun vadede üretim zincirinde oluşacabilecek problemlerin tespitinde büyük yarar sağlamaktadır.
Dijitalleşen tarım, verimsiz olan yöntemlerin elenmesine, israfın azaltılmasına ve verimliliğin arttırılmasına yardımcı olur. Çiftçilik, girdiler ve çıktılardan oluşan karmaşık bir ortamdır ve yeni teknolojiler, tarımsal sürecin her bir bölümünü net bir şekilde takip etmemize olanak sağlamaktadır.Yapay Zeka’dan yararlanan hassas tarımsal teknolojiler, başta su olmak üzere temel kaynaklar üzerindeki baskıyı azaltmada önemli bir rol oynayamaktadır. Çiftçiler, toprak nemi gibi koşulları izleyerek atık su tüketimini yüzde 30’a kadar azaltabilirler. Hassas tarım, gübrenin aşırı kullanımını önlemek için eşit derecede önemli olacaktır. Bu,özellikle topraktaki besin seviyelerini izleyerek, kontrollü salma döngüleri olan yeni gübre türlerini veri bilimi ile eşleştirerek yapılabilir.
Tarımımda verimliliği arttırmanın bir başka yolu da tarım işletmelerinin ölçek sorunudur. Mesela 100 tane 10 dönümlük araziye buğday eken bir çiftçiyle 1.000 dönümlük araziye bugday eken çiftçinin rekabet etmesi zordur. Tarımsal verimliliğin en fazla olduğu ülkelerden birisi olan ABD’de büyük alanlarda devasa tarım faaliyeti yapılır. O yüzden örneğin, ABD’li çiftçi buğdayı küçük ölçekli tarımsal faaliyetlerin fazla olduğu ülkeler ile karşılaştırıldığında yaklaşık yüzde 30 daha ucuza üretir. Bu ölçek sorunu her türlü tarımsal üründe ve tabii ki hayvancılıkta da aynıdır. Sürdürülebilirlikle mücadelenin ardındaki itici güç, yakın gelecekte verimliliğini arttırarak ve daha küçük bağımsız çiftçilerin önemini koruyarak tüm endüstri için derin faydalar ve sonuçlar vaatetmektedir.
Türkmenistan’da yıllardır tarım ve hayvancılıkta modernleşme ve yeni teknoloji kullanımı artmaktadır. Özellikle seracılık alanında yapılan yatırımlar bunun göstergesidir. Türkmenistan’ın yeni seçilen Devlet Başkanı Serdar Berdimuhammedov’un seçim programında da tarımsal sanayi kompleksindeki reformlara ve bu reformlara özel sektörün çekilmesine yönelik hedefler vardır. Bu da tarım sektörünün geliştirilmesi için yenilikçi programın devam edileceğini göstermektedir.
Nurmurat Mommayev,
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Doktora Adayı, İstanbul, Türkiye
