Ekonomik, çevresel, jeopolitik ve teknolojik riskler dünyanın çözülmeyi bekleyen en büyük sorunları arasında gelmektedir. Kuraklık, çevresel kriz ile ele alındığında insanlığın geleceğini tehdit eden en büyük küresel riskler arasında yer almaktadır. Suyun adil ve eşit kullanımı, sürdürülebilir kalkınma için kritik bir zorunluluk oluşturmaktadır. Çeşitli teknolojik müdahaleler ve yenilikler ile su tasarrufu yaparak, ülkeler kuraklık riskini azaltamaya çalışmaktadırlar. Sis yakalama, bulut tohumlama, buharlaşmayı en aza indirme, deniz suyunu tuzdan arındırma ve buzdağı hasadı gibi yenilikler dünyanın çeşitli yerlerinde ve çeşitli hava koşullarına uygun olarak kullanılmaktadır. Suyu elde etmenin, depolamanın yanında suyu tasarruflu kullanmak da önemlidir.
BBC’den Tim Smedley’in aktardığına göre, 2000-2050 yılları arasında, yani 50 yıllık arada suya olan talebin yüzde 55 artış göstermesi beklenmektedir. Günümüzde tatlı suyun yüzde 70'i tarımda kullanılmaktadır. Bununla beraber artan nüfusu beslemek için gerekli gıda üretiminin 2035'e kadar yüzde 69 artması beklenmektedir. Bu da tarımda kullanılan su miktarının daha da artmasını beraberinde getirecektir. Tarımda kullanılan sudan sonra tatlı suyu yüzde 20 ile sanayi sektörrü ve yüzde 10 ile hane halkı kullanımı izlemektedir.
Ayrıca dünyada elektrik enerjisi üretiminde ve elektrik santrallerde soğutucu olarak da su kullanılmaktadır. Enerji üretiminin ileride yüzde 20 oranında artması ve buna paralel olarak oralarda da su kullanımında artış yaşanması beklenmektedir.
Tarımda sulama tatlı su kullanımının büyük bir kısmını oluşturması nedeniyle önemlidir. Yeni teknoloji ve yöntemler ile, yani yağmurlama veya damla sulama yöntemleri ile sulama yapılması su kullanımını yüzde 70-80 oranında azaltmaktadır. Ürünün verimliliğinde de gözle görünür biçimde artış yaşanmaktadır. Tarımsal sulamalarda su, toprağa değişik yöntem ve sistemlerle verilebilir. Günümüzde daha az sulama suyu, az işçilik, derenaj ve tuzluluk sorunu yaratmayacak, verim ve kaliteyi arttıracak sulama sistemlerinin kullanımının önemi her geçen gün artmaktadır. Son yıllarda dünyada, özellikle plastik ve makine endüstrisindeki gelişmeler ile su ve enerjiden daha fazla tasarruf yapılmıştır. Böylece daha ekonomik ve daha etkin yeni sulama teknolojileri geliştirilmiştir.
Türkmenistan'da da su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimine ilişkin yenilikçi çözümler ve dijital teknolojilerin uygulanmasına yönelik deneyimler ile yeni yöntemlerin kullanılması yaygınlaşmaktadır. Yeni teknolojiler ile donatılmış sulama sistemi, su kaynaklarının tasarruf edilmesi, suya erişim ve tedariki gibi alanlara yatırımlar yapılmaktadır.
Nurmurat Mommayev,
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Doktora Adayı, İstanbul, Türkiye
