Türkmenistan’ın Vergi Kanunu, Türkmenistan Devlet bütçesine dahil olan vergi sistemini, vergilendirmenin genel ilkelerini, ortaya çıkma sebeplerini (değişiklik, fesih) ve vergi ödeme yükümlülüklerini yerine getirme usullerini, vergi mükelleflerinin ve vergi makamlarının hak ve yükümlülüklerini, vergi denetiminin şekil ve yöntemlerini tanımlar ve Türkmenistan vergi mevzuatının ihlallerinde vergi makamlarının kararlarına ve yetkililerinin eylemlerine itiraz hakkı tanır.
Türkmenistan'ın vergi mevzuatı, vergilendirmenin evrenselliği ve eşitliğinin tanınmasına dayanmaktadır.
Her bir birey, vergi mükellefi olarak kabul edildiği Vergi Kanunu’nda belirtilen vergileri ödemekle yükümlüdür.
Türkmenistan vergi mevzuatının yeni vergiler getiren, vergi oranlarını arttıran veya başka şekilde vergi mükelleflerinin ve vergi acentelerinin durumunu kötüleştiren ve vergi suçlarının sorumluluğunu arttıran eylemlerinin geriye dönük bir etkisi yoktur.
Türkmenistan vergi mevzuatının vergileri kaldıran, vergi oranlarını düşüren veya vergi mükelleflerinin, vergi acentelerinin durumunu iyileştiren, vergi suçlarının sorumluluğunu hafifleten eylemleri, bu yasalarda açıkça öngörüldüğü takdirde geriye dönük olarak geçerli olacaktır.
Vergi ve özellikleri
Vergi, kamu faaliyetlerinin finansmanı için devlet tarafından belirlenen, tüzel ve gerçek kişilerden alınan ve Türkmenistan’ın Devlet Bütçesi’ne giren, zorunlu özel ücrettir.
Vergi, aşağıdaki özelliklerin mevcudiyedi ile belirlenir:
- vergi mükellefleri grubu;
- vergilendirilebilir taban;
- vergi matrahı;
- vergi tutarı (tutarları);
- vergilerin hesaplanması ve ödenmesi için şartlar ve prosedür.
Vergiyi belirlerken, raporlama (vergi) döneminin yanı sıra vergi avantajları ve vergi mükellefi tarafından kullanım gerekçeleri tanımlanabilir.
Vergi Kanunu tarafından belirlenen vergiler, Türkmenistan'ın genelinde geçerli olacaktır.
Ücretler ve harçlar, özel bir vergi türü olarak kabul edilir ve bir vergininbazı özelliklerini taşımayabilir.
Sözleşmeler veya medeni hukuk niteliğindeki diğer ilişkiler nedeniyle yapılan katkı payları ve diğer ödemeler ile Türkmenistan mevzuatının ihlali nedeniyle uygulanan para cezaları veya diğer yaptırımlar şeklindeki ödemeler vergi olarak kabul edilmemektedir.
Vergilerin hesaplandığı ve ödendiği para birimi
Vergiler, Türkmenistan mevzuatında aksi belirtilmedikçe, Türkmenistan'ın Milli para birimi üzerinden hesaplanır ve ödenir.
Türkmenistan'da yerleşik olmayan tüzel kişilerle birlikte vergi acentelerinin vergi ödemeleri, yabancı (serbestçe dönüştürülebilir) para birimi aracılığıyla yapılabilir.
Vergi koymak amacı ile yabancı para birimi karşılığında yapılan herhangi bir işlem, işlem günündeki Türkmenistan Merkez Bankası'nın resmi kuru üzerinden, resmi kur olmayan para birimleri ise Türkmenistan’ın Vergi Kanunu’nda aksi öngörülmemişse, ABD doları baz alınarak çapraz kurda hesaplanır ve Türkmenistan Milli para birimine dönüştürülür.
Türkmenistan’ın Vergi Kanunu’nda değişiklikler ve ilaveler yapılmasına ilişkin
25 Ekim 2004 tarihinde onaylanarak yürürlüğe giren Türkmenistan’ın Vergi Kanunu’da 17.04.2022’de aşağıdaki değişiklikler ve ilaveler yapılmıştır:
27, 29, 52, 53. maddelerin ilgili kelimelerinde, 106, 122, 143, 187, 207, 210, 217 ve 224. maddelerde dieğişiklikler ve ilaveler yapıldı.
Yapılan değişiklik ve ilaveler, Türkmenistan Gazetesi’nin 20.04.2022 tarihli ve 100 No.lu (30366) sayısında tamamı ile yayınlanmıştır.
