Lapis Lazuli Koridoru’nun oluşturulması konusunda Afganistan,Türkmenistan, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye, 2017 yılında bir anlaşma imzaladı. Lapis Lazuli Koridoru, 2018 yılında açılan ve Afganistan'ı Türkmenistan, Azerbaycan ve Gürcistan üzerinden Türkiye'ye bağlayan uluslararası bir transit güzergahtır. Lapis Lazuli adı, Afganistan'ın lapis lazuli ve diğer yarı değerli taşlarının 2.000 yılı aşkın bir süre önce antik İpek Yolu boyunca Kafkasya, Rusya, Balkanlar, Avrupa ve Kuzey Afrika'ya ihraç edildiği tarihi yoldan türetilmiştir.
Girişim, Afganistan Hükümeti'nin altyapı ve bağlantı geliştirme, enerji, özel sektör gelişmesi gibi öncelikli programlarını güçlendirmeye hizmet edecektir. Lapis Lazuli Koridoru, Asya Kalkınma Bankası tarafından finanse edilmektedir. Şu anda, transit projesinin bütçesinin 2 milyar ABD doları olduğu tahmin edilmektedir.
Koridorun güzergahı
Kordorun Afganistan'ın batısındaki Herat eyaletindeki Turgundi'den başlayarak Türkmenistan'daki Türkmenbaşı Uluslararası Deniz Limanı’na, Hazar Denizi'ni geçtikten sonra Azerbaycan'ın başkenti Bakü'ye devam eden rotası, Gürcistan'ın başkenti Tiflis ile Gürcistan'ın Poti ve Batum limanlarına bağlanıyor. Son olarak koridor, Avrupa'nın girişinde Türkiye'nin Kars ve İstanbul şehirlerini birbirine bağlayacak.
Koridorun hedefleri
Afganistan Ticaret ve Sanayi Odası'na (ACCI) göre, Güney Asya'dan Avrupa'ya gönderilen malların yüzde 80'i bu rota ile seyahat edecektir. Daha düşük ticaret engelleri, işlem maliyetlerinde azalma, uyumlaştırma yoluyla gelişmiş sınır ötesi yönetişim, artan ticaret, transit ve gelişmiş bölgesel işbirliği, projenin ana hedefleridir.
Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği’ne (IRU) göre, Türkmenistan'ın desteği, başta Afganistan, Türkmenistan , Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye'den geçen Lapis Lazuli Koridoru olmak üzere birçok uluslararası ulaşım koridorunun başarılı bir şekilde geliştirilmesi için gereklidir.
IRU, Türkmenistan'ın çabalarının bölgesel bağlantı, refah ve nihayetinde barışı daha da pekiştirmeye yardımcı olacağını kaydetti.
Lapis Lazuli Koridoru tamamen geliştirildiğinde, karayolu, demiryolu da dahil olmak üzere ulaşım altyapısında ve prosedürlerinde önemli bir iyileşmeye yol açacaktır. Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği, deniz (Hazar Denizi) ve koridor güzergahındaki ülkelerin ihracatı arttırması ve ekonomik fırsatlarını genişletmesi gerektiğini de belirtmiştir.
IRU, beş ülkenin ulaşım belgelerinin ve prosedürlerinin dijitalleştirilmesi çalışmalarının daha da hızlandırılması, ayrıca sınırları geçerken diğer meseleleri çözmek için en iyi uygulamaları ve küresel standartları kullanmaları yönünde tavsiye vermektedir. IRU’ya göre bu koridorun gelişimi, Türkmenistan'ın bölgede bir ticaret ve geçiş merkezi olarak konumunu da güçlendirecektir.
Türkmenistan , 1996 yılında Uluslararası Karayolu Taşımacılığı (TIR) Sözleşmesine katıldı.
Nurmurat Mommayev,
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Doktora Adayı, İstanbul, Türkiye
