Traktörlerden yapay zekaya kadar her şeyi içeren tarım otomasyonu, gıda üretiminin daha verimli ve daha çevre dostu hale getirilmesinde önemli bir rol oynuyor. BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) geçtiğimiz günlerde yayınladığı ‘’2022 Gıda ve Tarımın Durumu’’ başlıklı raporda tarımsal otomasyonun küresel gıda üretimini arttırabileceği ve bunun gelişmekte olan ülkelerdeki çiftçiler için bir fırsat olduğunu belirtiyor.
FAO tarafından her yıl hazırlanan ve kurumun en önemli raporlardan biri olan Gıda ve Tarımın Durumu'nun 2022 baskısı, tarımsal gıda sistemlerimizdeki otomasyonun, sürdürülebilirliği sağlamaya nasıl katkıda bulunabileceğini inceliyor. Rapor, dijital teknolojiler de dahil olmak üzere tarımsal otomasyonun itici güçlerini araştırıyor.
27 tane vaka çalışmasına dayanan rapor, dünya çapında farklı tarımsal üretim sistemlerinde dijital otomasyon teknolojilerinin benimsenmesi için iş senaryosunu analiz ediyor.
Raporun yazarları, otomasyonun tarımın çehresini hızla değiştirdiğini ve yeni teknolojilerin, gelişmekte olan ülkelerdeki küçük işletme sahiplerine fayda sağlayabilecek şekillerde eski büyük tip traktörlerin ve büyük makinaların bazılarını hızla geride bıraktığını söylüyorlar.
FAO, otomasyonun gıda üretimini daha verimli ve daha çevre dostu hale getirmede önemli bir rol oynayabileceğini belirtmektedir. FAO Baş Ekonomisti Maximo Torero, ortaya çıkan birçok teknolojinin yıllar önce hayal bile edilemeyeceğinin altını çizmektedir. Yapay zeka tabanlı, bitkileri, hayvanları izleyen ve sensörleri kullanarak meyve toplayan robotları örnek olarak göstermektedir. Torero, ‘’Otomasyon, tarımın daha üretken, verimli, dayanıklı ve sürdürülebilir olmasını sağlar ve çalışma koşullarını iyileştirebilir.’’ demektedir.
Rapor, dünyanın her yerinden 27 vaka çalışmasına bakıyor. Farklı gelir seviyelerine sahip büyük veya küçük tarım üreticileri için uygun olan farklı hazırlık aşamalarındaki teknolojileri ele alıyor. Torero, raporun bu teknolojilerin itici güçlerini araştırdığını ve özellikle küçük ölçekli üreticiler tarafından benimsenmelerinin önündeki engellerin ne olduğunu bulamaya çalıştıklarını belirtmektedir. Raporun otomasyonla ilgili en yaygın endişelere baktığını ve bu endişenin de en önemlisinin teknolojilerin işsizlik yaratıyor olması olduğunu belirtmektedir.
Rapor, bu tür endışelerin abartılı olduğu sonucuna varırken, tarımsal otomasyonun kırsal emeğin bol olduğu ve ücretlerin düşük olduğu yerlerde işsizliğe yol açabileceğini kabul ediyor. Raporda ayrıca, muazzam miktarda genç nüfusun bulunduğu Afrika ‘da bu teknolojilere erişebilmek için bu insanların becerilerinin arttırılmasının gerekli olduğunu belirtmektedir
Rapor analize dayalı olarak, gelişmekte olan bölgelerdeki dezavantajlı grupların tarımsal otomasyondan yararlanabilmesini, otomasyonun sürdürülebilir ve esnek tarımsal gıda sistemlerine katkıda bulunmasını sağlayacak politikalar önermektedir.
Nurmurat Mommayev,
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Doktora Adayı, İstanbul, Türkiye
