Uzmanlar, pandemi sonrası küresel kalkınmanın ilerletilmesinde yeni itici güçler arasında ulaşım ara bağlantılarının çeşitlendirilmesine işaret ediyorlar. Bu, öncelikle geçtiğimiz yıl deniz taşımacılığında yaşanan zorluklara rağmen güvenilirliğini, istikrarını ve ekonomik etkinliğini kanıtlamış olan demiryolu taşımacılığı için geçerlidir. Geçtiğimiz yıl meydana gelen zorlu koşullar, deniz taşımacılığı maliyetlerinin artmasına sebep oldu. Aralık 2020’de Çin ile Avrupa Birliği arasında deniz taşımacılığı maliyeti, transit demiryolu taşımacılığına göre yüzde 50 oranında arttı. Bu tür durumlar, kargo sevkiyatı gerçekleştiren tarafların deniz taşımacılığından demiryolu taşımacılığına geçmelerini teşvik etmekte ve demiryolu taşımacılığına bir dizi avantaj sağlamaktadır.
Bu durumda, Asya'dan Avrupa'ya mal sevkiyatının uygun ve ucuz bir yolu olarak Lapis Lazuli nakliye koridorunun önemi daha da artmaktadır. Büyük İpek Yolu'nun eski güzergahını - entegre çok modlu transit geçiş ve taşımacılık sisteminin modern biçimi olan Lapis Lazuli güzergahını – oluşturma düşüncesi 2012'de ortaya çıktı. Bir dizi teknik istişarenin ardından, 17 Ekim 2017’de Aşkabat’ta düzenlenen 7. Afganistan Bölgesel Ekonomik İşbirliği Konferansı'nda (RECCA) Türkmenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Türkiye ve Afganistan arasında transit geçiş ve taşımacılık işbirliğine ilişkin Lapus Lazuli (Lapis Lazuli Güzergahı Transit Geçiş, Ticaret ve Taşımacılık) anlaşması imzalandı.
Aralık 2018'de test treni Turgundu istasyonundan Serhetabat’a, Serhetabat’tan Türkmenbaşı Uluslararası Deniz Limanı'na ve oradan da Hazar Denizi üzerinden Azerbaycan'a sevk edildi. Ulaşım koridorunun pilot projesi, ülkelerin malların sevkiyatındaki sorunları tespit etmelerine ve ardından bunları çözmek için gerekli adımları atmalarına imkan tanıdı.
Afganistan-Türkmenistan-Azerbaycan-Gürcistan-Türkiye ulaşım koridoru, Orta Asya için bir dizi önemli ekonomik sorunun çözümü niteliğindedir. Ulaşım koridoru, bölgedeki üretimin arttırılmasını ve Afganistan ekonomisinin canlandırılmasını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Lapis Lazuli koridoru, yük trafiğini hızlandıracak ve mal üreticilerinin satış pazarlarına olan mesafelerini kısaltacaktır. Dolayısıyla, ürünlerin dış pazarlarda rekabet gücünü arttıracaktır. Aynı zamanda uzmanlar, yeni koridorun Avrasya'nın kuzey-güney ve doğu-batı ana transit-ulaşım ve ticaret yollarıyla entegre olma potansiyeline sahip olduğuna dikkat çekiyorlar.
Bu koridorun ilk geçiş ülkesi olan Türkmenistan, koridorun gelişmesine ve Afganistan'ın Avrasya taşımacılık ve lojistik sistemine katılımasına önemli katkı sağlamıştır. Kerki-İmamnazar-Akina-Andhoy demiryolunun inşası ve Serhetabat-Turgundu demiryolu hattı güzergahının modernizasyonu, Afganistan'ın Türkmenistan'ın ulaşım sistemine erişiminin yanı sıra Afganistan ürünlerinin uluslararası pazarlara erişimini arttırmıştır.
Ogulgözel Recepova
Bu makale ilk önce 14.05.2021 tarihinde Türkmenistan: Altın Asır e-gazetesinde yayımlanmıştır.
