Dekabr aýynda Türkmenistanyň Döwlet haryt-çig mal biržasynda (TDHÇMB) ykdysadyýetiň dürli pudaklarynyň oňyn ösüşini şöhlelendirýän uly işjeňlik gazanyldy. Baglaşylan geleşikleriň jemi bahasynyň 155 million 52 müň 252 ABŞ dollaryna deň bolmagy bazara gatnaşyjylaryň gyzyklanmalarynyň barha artýandygyny görkezýär. Bu synda biz esasy geleşiklere we olaryň ýurduň ykdysadyýetine ýetirýän täsirine gararys.
TPP D30 S kysymly polipropilen:
TPP D30 S kysymly polipropilen biržada satylan esasy önümleriň biri boldy. Dekabr aýynda onuň 2 müň 100 tonnasy satylyp, jemi bahasy 2 million 100 müňe ABŞ dollaryna deň boldy. Bu polipropilene bolan durnukly islegiň we plastmassa senagaty pudagyndaky işjeňligiň ýokarydygyny tassyklaýar. Polipropilen dürli pudaklarda, şol sanda gaplama we awtoulag senagatynda, sarp edilýän harytlaryň önümçiliginde giňden peýdalanylýar.
TS-1 görnüşli awiakerosin:
TS-1 görnüşli awiakerosin dekabr aýynda satylan esasy önümleriň biridir. Degişli döwürde onuň 3 müň tonnasy 2 million 409 müň 750 ABŞ dollaryna satyldy. Bu awiasiýa pudagyndaky işjeňligiň we awiasiýa ýangyjyna bolan islegiň artýandygyny görkezýär. Awiakerosiniň satuwynyň artmagy ýurt içinde we daşynda howa ulagy pudagynyň ösendigine we awiadaşamalaryň möçberleriniň köpelendigine şaýatlyk edýär.
“B” kysymly karbamid:
TDHÇMB-da “B” kysymly karbamidiň 163 müň 500 tonnasyny satyn almak boýunça geleşik baglaşyldy. Bu geleşikleriň umumy bahasy 36 million 400 müň ABŞ dollaryna barabar boldy. Karbamid dökün hökmünde oba hojalygynda giňden peýdalanylýar. Karbamid satuwynyň artmagy oba hojalyk toplumynyň ösmegi we netijede dökünlere bolan islegleriň ýokarlanmagy bilen baglanyşykly bolup biler.
L-0,5-62 kysymly dizel ýangyjy we KO-20 kysymly kerosin:
Biržada satylan beýleki esasy önümlere L-05-62 kysymly dizel ýangyjy we KO-20 kysymly kerosin degişlidir. Dekabr aýynda dizel ýangyjynyň 20 müň tonnasy 14 million 75 müň ABŞ dollaryna we kerosiniň 25 müň tonnasy 14 million 56 müň 250 ABŞ dollaryna satyldy. Dizel ýangyjynyň we kerosiniň satuwynyň artmagy ulag düzüminiň hem-de awtoulag pudagyndaky işjeňligiň ösýändigine şaýatlyk edýär.
SN-180 kysymly başlangyç ýagy:
SN-180 kysymly başlangyç ýagynyň 1 müň tonnasy 750 müň ABŞ dollaryna satyldy. Bu ýag çalgy ýaglarynyň önümçiliginde giňden ulanylýar. Şeýle hem bu görkeziji awtomobil we senagat pudaklaryndaky işjeňligiň artandygynyň beýany bolup biler.
ECO-93 kysymly awtoulag benzini:
ECO-93 awtomobil benzininiň 100 müň tonna barabar möçberi 71 million 975 müň ABŞ dollaryna satyldy. Bu awtomobil ýangyjyna islegiň ýokarlanýandygyna we awtoulag senagatyndaky hem-de ulag toplumyndaky işjeňlige şaýatlyk edýär.
Dokma önümleri:
Dokma pudagy hem biržada öz işjeňligini görkezdi. Degişli döwürde jemi bahasy 12 million 673 müň 852,05 ABŞ dollaryna deň bolan dokma önümleriň satylmagy pudagyň harytlarynyň içerki we daşarky bazarlarda uly gyzyklanma hem-de islege eýe bolýandygyny görkezýär.
Türkmenistanyň Döwlet haryt-çig mal biržasynda dekabr aýynda geçirilen söwda geleşikleri ykdysadyýetiň pudaklarynyň işjeňligini we dürlüligini şöhlelendirýär. Geleşikleriň möçberiniň ösüşi polimer, ýangyç, dökün we dokma önümlerine islegiň ýokarlanandygyny görkezýär. Bu görkezijiler senagat, oba hojalygy, awtoulag we ykdysadyýetiň beýleki pudaklarynyň ösýändigine şaýatlyk edýär. Bu Türkmenistanyň ösüşi üçin-de oňyn alamatdyr. Sebäbi, biržadaky işjeň söwda geleşikleri ykdysadyýetiň ösüşine we maýa goýumlarynyň çekilmegine şert döredýär.
