Raşid Meredow: Hazar deňziniň daşky gurşawyny goramak esasy meseleleriň biridir

Aýratyn üns berilýän esasy meseleleriň biri hem daşky gurşaw meseleleri we Hazar deňziniň biodürlüligini goramakdyr diýlip, Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň Orunbasary, Daşary işler ministri Raşid Meredowyň "Awaza" milli syýahatçylyk zolagynda geçirilen “Hazar deňzi — parahatçylyk we dostluk deňzi” atly maslahatyň dowamynda eden çykyşynda aýdylýar. Bu barada Türkmenistanyň DIM-niň metbugat gullugy habar berdi.

Esasan hem soňky ýyllarda deňiz derejesiniň peselmegi uly ynjalyksyzlyk döredýär we bu Hazar deňziniň basseýninde ygalyň hem-de bugarmagyň mukdaryna täsir edýän howa hadysalary bilen baglanyşykly diýip, Raşid Meredow öz çykyşynda belledi.

Daşary işler ministri Raşid Meredowyň aýtmagyna görä, soňky 25 ýylyň dowamynda deňiz derejesi 2 metre golaý peseldi we gözegçilik döwründe iň pes derejä ýetdi. Bu deňziň ep-esli aralyga yza çekilmegine getirýär we soňky ýyllarda şeýle üýtgeşmeler has-da bildirýär. Kenar ýakasy ýüzlerçe metr yza çekilip, Hazar deňziniň demirgazygynda bolsa bu görkezijiler has hem ýokarydyr.

Mundan başga-da, Wolga derýasynyň (ortaça bu görkeziji 20 sm) akymynyň azalmagy we deňiz suwunyň öý hojalygy üçin gözegçiliksiz ulanylmagy hem möhüm orny eýeleýär. Raşid Meredow Hazar deňzine takmynan 130 derýanyň akýandygyny bellemegiň möhümdigini aýdyp, bu derýalaryň akymynyň kadalaşmagy deňiz derejesine hem täsir edýändigini nygtady.

Türkmenistanyň Daşary işler ministriniň aýtmagyna görä, deňiz derejesiniň üýtgemegi biodürlüligi üýtgedýär we deňiz süýdemdirijileriniň, guşlaryň we balyklaryň köpçülikleýin azalmagyna getirýär. Raşid Meredow bu sebäpden suw balansyny öwrenmek we çaklamak maksady bilen deňiz derejesiniň üýtgemeginiň sebäplerini kesgitlemek üçin ylmy hyzmatdaşlygy güýçlendirmegiň zerurdygyny aýtdy.

Türkmenistan, esasan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň we onuň ýöriteleşdirilen guramalarynyň we edaralarynyň gatnaşmagynda ekologiýa pudagynda halkara hyzmatdaşlygyny güýçlendirmäge çagyrýar. Türkmenistan Hazar deňziniň daşky gurşawyny goramak, biologiki baýlyklaryny gorap saklamak we daşky gurşaw meselelerini çözmek boýunça halkara platforma hökmünde " Hazaryň daşky gurşaw başlangyjyny" döretmegi teklip edýär.